آشنايي اجمالي با آنه محمد بيات

هر كس كه ولو اندك در عرصه اجتماعي استان گلستان، بويژه در مناطق تركمن نشين فعاليت كرده باشد، با نام و چهره آنه محمد بيات آشنا است. وي از چهره هاي فعال و صادق در حوزه اجتماعي و فرهنگي بوده و تمام كساني كه با وي فعاليت كرده اند به صداقت و پشتكار او اذعان دارند.

آنه محمد بیات، در سال 1341 در روستای دوزالوم بخش داشلی برون چشم به جهان گشود. پس از گذراندن دوران ابتدائی و راهنمائی، در رشته علوم تجربی موفق به اخذ دیپلم شد. از آنجايي كه برادرش نماينده روزنامه اطلاعات در داشلي برون بود، از كودكي با نشريات و روزنامه‌ها آشنا شده و علاقه وافري به كار روزنامه نگاري پيدا كرد. به همين دليل در سال 1365 براي نخستين بار با ضميمه روزنامه اطلاعات مازندران به عرصه‌ي مطبوعات قدم گذاشت، سپس از سال 1372 با روزنامه اطلاعات به همكاري پرداخت. آنگاه كار مطبوعاتي خود را با هفته‌نامه  پيك خزر (مازندران) ادامه داد.

با ظهور نشريه صحرا در جمع مطبوعات كشور،  آنه محمد بيات از اعضاي فعال اين نشريه شد و اين همكاري وي بدون انقطاع تا به امروز ادامه دارد. در طي اين مدت مطالب فراواني در موضوعات گوناگون در نشريه صحرا، روزنامه‌هاي سرتاسري و هفته‌نامه‌هاي استاني و سايت‌ها مختلف به چاپ رساند و نام او بيش از پيش با مسائل مختلف اجتماعي و فرهنگي گره خورد. اينك بیات از خبرنگاران با تجربه و پيشكسوت تركمن‌صحراست كه قلمي روان و توانا دارد وي هم اکنون عضو انجمن صنفي مطبوعات استان گلستان و انجمن شعر و ادب ترکمنی میراث گنبد می باشد.

مطالب ذيل حاصل تلاش اوست كه به مناسبت 277- مين سال ميلاد مختومقلي فراغي تهيه و  در شماره‌هاي 336 الي 339 هفته‌نامه‌ي صحرا به‌صورت متوالي در چهار شماره درج گرديد. مسلماً اين نوشتار تمامي مراسم‌هاي مختومقلي را در بر ندارد وي «روز شمار» تدوين شده را در مدت كوتاه از آرشيو شخصي و بعضاً نشريه صحرا استفاده و استخراج كرده است كه انشاءالله در آينده با همكاري عزيزان تكميل خواهد شد.

حاج حميد كمي: سردبير هفته‌نامه‌ي صحرا

  فراغی نینگ سوراغینده

فراغینی سوراب داغلاراباردیم 

داغلاردان سونگ یوراب باغلارا باردیم

ایکیسی هم مانگا جواب بردیلر 

شولانگ جوابینا چیندانام زاردیم

داغا دیدیم گوزلاب گلدیم اولینی 

گلجه گه ده گوز یتیرن ولینی

سوراغیما جواب بردی سونگی داغ   

آق توقای دان تاب سن مختومقلی نی

باغلارا دا قاراب سوراغیم بردیم  

فراغی هانی دییب اولاردان سوردیم

اما دیوانینی اوقاب گوره مده  

 دیدی آصلیم گوگلنگ اترک یوردیم

اترک دییب یولا دوشدیم یوره دیم 

 فراغینی اترکدن سورادیم

اول دینج آلیب یاتیر آتاسی بیلن  

 دیاندن سونگ گلیب اونی غورادیم

آق توقایا گلدیم شاخیری ایزلاب  

اول حقداسوزلرمی قلبیمدا گیزلاب

مختومقلی کیم دییب آیلانیب یوردیم 

 من دییب مزاردان سس چیقدی سیزلاب

آتاسی آزادینگ یانیندا یاتیر

 گوردیم سلاملاشدیم دیدی گل اوتیر

خلقیمینگ سلامین التیب بره مده

 دیدی منگ سلامیم خلقیما یتیر

فراغینگ آدیندان اشدینگ سلامی  

بوینیمدا غالماسین  اونینگ کلامی

آتاسی بگندی اوزیندن بتر  

 شیدیب سیلاورینگ منینگ بالامی

فراغینگ روحینا بره مده سلام  

دیدی خوش گلیب سینگ غورغینمینگ بالام

سلاملاشیب اوغشاشدیم من شول بیلن

سیز هم سلاملاشماق یانینا بارانگ

فراغینی سورادیم من گوره ندن  

عصرلاب اولکامی بزاب دوراندان

عاشر بو سوزلرمی آیدماغا گلدیم (یولادیم سیزه)

 آق توقایینگ غونگشی اوباسی کرندن

***  

بولاندان سورانگ

ساغلیغینگ غادرینی بیلجک بولسانگیز

خستا لاب اولمانی غالاندان سورانگ

هر کیم بیلن یولداش بولجاق بولسانگیز 

شول بیلن ایشله شیب گلندن سورانگ

آچدا بولسانگ نامارد طغامین داتما  

آمانت قاوشیرلسا چتیندن گاتمه

نچیک کا غم سیغیب موزرلیب یاتما  

اونی آیرالیقدا بولاندان سورانگ

سوزلری ملاییم غیزلار گوزه ل لر   

نچیک شاخیر بولماز سیزدن کوینلر

عشق اودینی گوره نگوقمی اوزال لار

بیلر بولسانگ عاشق بولاندان سورانگ

کملیکدا کمال بار منلیکدا زوال   

سورایارسینگ مندن بو نچیک احوال

یوق جواب تاپمارین ایلمه سوال  

اونی بویرداکی گلیندن سورانگ

کیم یوز برسه اونگا اجه دیمه گی  

بگنجگمی غیریب برسه غایماغی

یاش باشینگدا آیرالیغدا کویمه گی 

یتیم بولیب آتادان غالاندان سورانگ

ایکی یوزلی بولدی خلقلارینگ یاری  

غاوشادی اولارینگ نامیسی عاری

عاشر گوز یاش ادیب چکیارسینگ زاری

سببین بایلارینگ پولیندان سورانگ                        29/07/1384

 ***

چین یالی یالان

یالانچی تانگری نینگ دوشمانی دییب

   اوز بیلشیمدن بیرکیشینی آللاموق

کا بیر یالانچیلانگ کپلرین دینگلاب 

  کپلرا دال اوزلرینم حالاموق

یالانچی بولاسام ناحیلی بولار

  هانی غوشغی بیلن آللاب گوره یین

اوندان سونگرا یر یوزینده انسانلانگ

     آللاشینا گورا جواب بره یین

گزیب یورکام اوبامیزینگ ایچینده  

اشیده نیم چیندان گویچلی یالانمیش

اونگ بیری بیر آدام اولیب گچنده   

 اوچ ییلدان دولانیب اویه گلنمیش

بیریندن اشیتدیم شیله بیر گورینگ 

    بیر باغ بار ایچینده یاتی برملی

من گوردیم اوندانام اون اسه اولی  

  ایچیندن باش ماشین اوتی برملی

اللی آدامی ییقان پهلوانی من  

  دیک آشاق گویبریب بیر تویدا ییقدیم

غایانینگ اویوزیندن بو یوزنه بولسا  

 دورانجا یریمدن غورقمانی بوکدیم

غارا اویینگ تگه لک غارا کچه سین    

 غایادان بوکماگه بیلیمه دانگدیم

اتگراگ بارامدا اللرمی آچیب    

  غایتادان اون اسسه آسمانا زینگدیم

سوا چومدیم چیقار وغتی چیقمادیم 

  یولداشلاریم اویناب یاداب گیدیب دیر

یاتیب قالیبدیرین سوینگ آستیندا 

   بیر گوردیم اوستیمه گوگ اوت بیتیب دیر

آجیغان واغتیمدا سیزلره دیسم  

    بیرجه اوتیرشیما بیرغوینی ایان

اوریشان واغتیمدا غورغمانی اورشیب 

   دولره ده قاراب دیجه گیم دیان

اون اینرینگ یوکین گرشیمه آلیب 

 شیله لیگده اون منزیلدن گچدیم من

اون تاباق نهاری اون چاناق چالی  

  بیر مجلیسده هم ایدیم هم ایچدیم من

گوترملی بولدیم بیر توننا داشی 

  ایکی ا لا دال بیرجه اله آلدیم من

خلقلار غویماغا جای تاپمان یورسه 

  ایکی بولیب ایکی جوبا سالدیم من

عاشر یردن یؤره یوقاردان گیدمه

   بو دیان کپلرنگه هیچ کیم اینانماز

یالان آللاب خدای جانی اونیتما  

  یالانچی لار بو دنیاده گوننمز

***

18/03/1383

رجب مختوم‌ 21/ 9/ 1341 – نجي هجري شمسي يئلدا گنبد قابوس شهرنينگ 20 كيلومتر دمير قازيق « غايره» طارافيندا يرلشن  «عوض‌حاجي»  اوباسيندا دونيأ اينيأر. اول ايلكي مكتبي اؤز اوْبالاريندا اوْقاپ باشلاپ اونسوُنگ گنبد شهرينده «راهنمايي» دوره‌سيني اوقاپ يؤرن ماحالي اديل اسلامي انقلاب يئلينا قابات گليأر. سوْنگ مالي تايدان قئنچيليق‌لار آرا گليپ، يتگينجك رجب اوْقوودان قاليار .

60-نجي‌يئلدا صوفي‌شيخ اوْباسينا گؤچوپ‌ باريارلار. اول آلتميشينجي يئل‌لارينگ باشيندان قوْشغي عألمينه قدم باسيپ اوغرايار. 1367-نجي يئلدا قوللوق وظيفه‌سيني تماملايار و كلاله‌دا بير درمانخانه‌دا ايشه باشلايار. 1371-نجي‌ده يئلدا عايشه آدلي اؤز ياقين قارينداشي بيلن دورموش قوريار:  اوندان بير قيز بير اوغول بوليار.  قيزي سؤيلي و  اوغلي همراه.  رجب حأضركي وقت‌دا  گنبد شهرينده ياشايار. هم ايشله‌يأر و بو شهرينگ «ميراث» آدينداقي توركمنچه قوشغي و ادبيات انجمني‌نينگ اعضاسي. اول تـوركمن شئغرئنا بولان هواسي و اخلاصي يالي، آيديم سازا-دا قاتي اؤرجي.

رجــب مخــتوم دينگه قديم كلاسيك قاليپ‌لاردا قوشغي يازيار و   اثرلري

كأنشريه‌لرده چاپ بولوپدير. «آرچام» آدلي قوشغولار يئغيندي‌سي اونونگ ايلكينجي چاپا قاوشيريان كتابي‌دير. واونینگ بیر ناچه غوشغی لاری بیلن تانیش بولینگ.